ATATÜRK'ü 19 Mayıs 1919 'da Samsun iskelesinde Karşılayan Tek kadın.
Kahraman Türk Kadını, Milli Mücadele Kahramanı
18 Mayıs 2020 - 17:01 - Güncelleme: 18 Mayıs 2020 - 17:13
Sakine Baturay
Milli Mücadele kahramanı, Atatürk'ü Samsun'da karşılayan tek kadın (D. 1896, Erzurum İspir ilçesine bağlı Baksır-Kındız köyü [nüfusta Samsun] –Ö. 1976, İzmir). Babası Erzurumlu Hasan Reis. Samsun’da eşraftan Ömerzadelerin yanında takada çalışıyordu.
Romanya’-Köstence’den Samsun’a petrol taşıyorlardı. Erzurum'da yaşayan Sakine Hanım, 1911 veya 1912'de Muhsin Bey'le ile evlendi. Bu evlilikten 1913 yılında 'Lütfü' adında bir oğlu oldu. Ancak çocuğun ayakları 90 derece içe doğru dönük dünyaya geldi. Bu arada, Sakine Hanım'ın eşi Muhsin Bey, Yemen Harbi'nde askerde kaldı. Yaşadığı köye Ermeni çetelerinin saldırıları üzerine Sakine Hanım, oğlunu da alarak, çalışmak üzere Samsun'da bulunan babası Hasan Reis'in yanına geldi. Burada babasının yanında çalıştığı Samsun'da, eşraftan Ömerzadeler'in girişimiyle engelli oğlunu tedavi için kentteki hastaneye yatırdı. Sakine Hanım, oğlunun tedavisi için sürekli hastanede kaldı, bu sırada diğer hastalara da yardım etti. Ardından hastanede hasta bakıcı olarak çalışmaya başladı. Sakine Hanım bu sırada hastanede görevli Amerikalı bir doktordan İngilizce ve Latin alfabesi öğrendi.
Mustafa Kemal Atatürk'ü Karşılayan Tek Kadın
Samsun'a Mustafa Kemal Atatürk'ün geleceğini öğrenen Sakine Hanım, 19 Mayıs 1919 günü o zamanki adıyla Reji İskelesi'ne gitti. Sakine Hanım, burada Atatürk'ü karşılayanlar arasında tek kadın olarak yer aldı. Sakine Hanım, Kurtuluş Savaşı süresince Samsun'daki kadınları da örgütledi. Beraberindeki kadınlarla birlikte, toplanan yünlerle cephedeki askerler için çamaşır dokudu.
İlk eşi Yemen Harbi'nde ölen Sakine Hanım, Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından, aynı hastanede görev yapan hasta bakıcı Abdullah Bey ile ikinci evliliğini yaptı. Daha sonra eşi ile birlikte Samsun'dan ayrılarak İzmir'in Torbalı İlçesi'ne yerleşti. İkinci evliliğinden 2 çocuğu daha olan Sakine Hanım soyadı kanunu ile birlikte 'Baturay' soy ismini aldı. 1976 yılında hayatını kaybeden Sakine Baturay, bu süre zarfında çocuklarına ve yaşadığı yerdeki yakınlarına 19 Mayıs 1919'da Atatürk'ü Samsun'da karşılayanlar arasında olduğunu ve tek kadın olarak yer aldığını anlattı.
Oğlu Orhan Baturay halen İzmirTorbalı’da yaşamaktadır.
Bir Sohbet Sırasında Ortaya Çıktı
Araştırmacı-yazar, tarih öğretmeni Necat Çetin 29 Haziran 2008 günü Torbalı Parkı'nda Orhan Baturay ile bir topluluk içinde sohbet ederken, annesi Sakine Baturay'ın hikayesini kendisine anlattığını belirtti. Çetin, şöyle konuştu:
"Orhan Bey bir ara sohbet sırasında annesi Sakine Hanım'ın kendilerine hayatı boyunca 'Ben Mustafa Kemal Paşa'yı Samsun'da 19 Mayıs 1919 günü iskelede karşılayan tek kadındım' diye gurur duyduğunu anlatınca, bu konuyu araştırayım dedim. Sakine Hanım tüm hayatı boyunca, bu ana tanıklık eden tek kadın olmanın gururunu çocuklarına hep anlatır. Sırf çocuklarına değil, etraftaki kişiler de. Ben bu araştırma sırasında yakında bulunmuş kişilerden aynı yönde bilgiyi teyit ettim. Örneğin; Torbalı'da yaşayan eski ev sahibi ve komşunun oğlu Hasan Varlık Bey'e konuyu açtığımda, o da bana aynı bilgiyi kendisinden duyduğunu söyledi. Yine komşularının oğlu olan, bugün Torbalı'da yaşayan Çetin Çorapçıoğlu da aynı yönde bilgi verdi. Her ne kadar bu küçük ayrıntı o gün için önemsiz olsa dahi, bugün için bilinmesi açısından bence önemli. Bu da bana nasip oldu. Bu bilgiyi yazılı olarak teyit etme şansı şu an için ne yazık ki yok. Ama ileride ortaya çıkabilecek bir belge veya anı defteri veya günlük veya bir fotoğraf bu bilginin güçlenmesini sağlayacaktır."
KAYNAKÇA: Yılmaz Özdil / Tarihten Pek Bilinmeyen Bir Anı (samsunozelhaber.com, 19.05.2013), Sakine Baturay (eksisozluk.com, 14 Aralık 2013), Atatürk'ü Samsun'da karşılayan tek kadın: Sakine (samsunhaber.com, 18 Ağustos 2017), Samsun'da Atatürk'ü karşılayan tek kadın (odatv.com,10.11.2017), Samsun'da Atatürk'ü karşılayan tek kadın Sakine Baturay (posta.com.tr, 10 Kasım 2017), İşte Atatürk'ü Samsun'da karşılayan tek kadın ve hayatı (samsungazetesi.com, 19 Mayıs 2019), Sakine Baturay (kiriminsesigazetesi.com, 19 Mayıs 2019).
Milli Mücadele kahramanı, Atatürk'ü Samsun'da karşılayan tek kadın (D. 1896, Erzurum İspir ilçesine bağlı Baksır-Kındız köyü [nüfusta Samsun] –Ö. 1976, İzmir). Babası Erzurumlu Hasan Reis. Samsun’da eşraftan Ömerzadelerin yanında takada çalışıyordu.
Romanya’-Köstence’den Samsun’a petrol taşıyorlardı. Erzurum'da yaşayan Sakine Hanım, 1911 veya 1912'de Muhsin Bey'le ile evlendi. Bu evlilikten 1913 yılında 'Lütfü' adında bir oğlu oldu. Ancak çocuğun ayakları 90 derece içe doğru dönük dünyaya geldi. Bu arada, Sakine Hanım'ın eşi Muhsin Bey, Yemen Harbi'nde askerde kaldı. Yaşadığı köye Ermeni çetelerinin saldırıları üzerine Sakine Hanım, oğlunu da alarak, çalışmak üzere Samsun'da bulunan babası Hasan Reis'in yanına geldi. Burada babasının yanında çalıştığı Samsun'da, eşraftan Ömerzadeler'in girişimiyle engelli oğlunu tedavi için kentteki hastaneye yatırdı. Sakine Hanım, oğlunun tedavisi için sürekli hastanede kaldı, bu sırada diğer hastalara da yardım etti. Ardından hastanede hasta bakıcı olarak çalışmaya başladı. Sakine Hanım bu sırada hastanede görevli Amerikalı bir doktordan İngilizce ve Latin alfabesi öğrendi.
Mustafa Kemal Atatürk'ü Karşılayan Tek Kadın
Samsun'a Mustafa Kemal Atatürk'ün geleceğini öğrenen Sakine Hanım, 19 Mayıs 1919 günü o zamanki adıyla Reji İskelesi'ne gitti. Sakine Hanım, burada Atatürk'ü karşılayanlar arasında tek kadın olarak yer aldı. Sakine Hanım, Kurtuluş Savaşı süresince Samsun'daki kadınları da örgütledi. Beraberindeki kadınlarla birlikte, toplanan yünlerle cephedeki askerler için çamaşır dokudu.
İlk eşi Yemen Harbi'nde ölen Sakine Hanım, Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından, aynı hastanede görev yapan hasta bakıcı Abdullah Bey ile ikinci evliliğini yaptı. Daha sonra eşi ile birlikte Samsun'dan ayrılarak İzmir'in Torbalı İlçesi'ne yerleşti. İkinci evliliğinden 2 çocuğu daha olan Sakine Hanım soyadı kanunu ile birlikte 'Baturay' soy ismini aldı. 1976 yılında hayatını kaybeden Sakine Baturay, bu süre zarfında çocuklarına ve yaşadığı yerdeki yakınlarına 19 Mayıs 1919'da Atatürk'ü Samsun'da karşılayanlar arasında olduğunu ve tek kadın olarak yer aldığını anlattı.
Oğlu Orhan Baturay halen İzmirTorbalı’da yaşamaktadır.
Bir Sohbet Sırasında Ortaya Çıktı
Araştırmacı-yazar, tarih öğretmeni Necat Çetin 29 Haziran 2008 günü Torbalı Parkı'nda Orhan Baturay ile bir topluluk içinde sohbet ederken, annesi Sakine Baturay'ın hikayesini kendisine anlattığını belirtti. Çetin, şöyle konuştu:
"Orhan Bey bir ara sohbet sırasında annesi Sakine Hanım'ın kendilerine hayatı boyunca 'Ben Mustafa Kemal Paşa'yı Samsun'da 19 Mayıs 1919 günü iskelede karşılayan tek kadındım' diye gurur duyduğunu anlatınca, bu konuyu araştırayım dedim. Sakine Hanım tüm hayatı boyunca, bu ana tanıklık eden tek kadın olmanın gururunu çocuklarına hep anlatır. Sırf çocuklarına değil, etraftaki kişiler de. Ben bu araştırma sırasında yakında bulunmuş kişilerden aynı yönde bilgiyi teyit ettim. Örneğin; Torbalı'da yaşayan eski ev sahibi ve komşunun oğlu Hasan Varlık Bey'e konuyu açtığımda, o da bana aynı bilgiyi kendisinden duyduğunu söyledi. Yine komşularının oğlu olan, bugün Torbalı'da yaşayan Çetin Çorapçıoğlu da aynı yönde bilgi verdi. Her ne kadar bu küçük ayrıntı o gün için önemsiz olsa dahi, bugün için bilinmesi açısından bence önemli. Bu da bana nasip oldu. Bu bilgiyi yazılı olarak teyit etme şansı şu an için ne yazık ki yok. Ama ileride ortaya çıkabilecek bir belge veya anı defteri veya günlük veya bir fotoğraf bu bilginin güçlenmesini sağlayacaktır."
KAYNAKÇA: Yılmaz Özdil / Tarihten Pek Bilinmeyen Bir Anı (samsunozelhaber.com, 19.05.2013), Sakine Baturay (eksisozluk.com, 14 Aralık 2013), Atatürk'ü Samsun'da karşılayan tek kadın: Sakine (samsunhaber.com, 18 Ağustos 2017), Samsun'da Atatürk'ü karşılayan tek kadın (odatv.com,10.11.2017), Samsun'da Atatürk'ü karşılayan tek kadın Sakine Baturay (posta.com.tr, 10 Kasım 2017), İşte Atatürk'ü Samsun'da karşılayan tek kadın ve hayatı (samsungazetesi.com, 19 Mayıs 2019), Sakine Baturay (kiriminsesigazetesi.com, 19 Mayıs 2019).
FACEBOOK YORUMLAR