Yarını aydınlatan ateşböcekleri... Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV)

1999 Marmara depreminin hemen ardından sahada eğitim aksamasın diye kurulan TEGV'in Ateşböcekleri, o tarihten bu yana afetler bölgelerinde çocuklara ilk...

İstanbul Fatih’te bulunan Zeyrek semti, öyle herkesin geçerken uğrayacağı bir yer değil. Ama bir İstanbul mahallesi koklamak isterseniz mutlaka gidin derim. Saraçhane’deki İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’nın karşısına denk gelen dar yokuştan tırmanırken, “TEGV herkesin hayatına dokunmayı nasıl başarıyor, bu sayede Zeyrek’i de öğrendim” dedim içimden. Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nın (TEGV) Zeyrek Öğrenim Birimi, eski ahşap bir bina. Etrafındaki neredeyse tüm binalar da öyle ya. Hemen yanında yer alan Molla Zeyrek Camii, 12. Yüzyıl’dan bu yana bu mahalleye ruhunu aktarıyor belli ki.

TEGV Zeyrek Öğrenim Birimi’nin kapısından Sait Tosyalı ile birlikte girdik. İşte asıl sürpriz orada karşıladı beni. Öğrenim biriminin yöneticisi Mustafa Erik, heyecanla bir kat aşağıdaki tarihi ayazmayı gösterdi. İnanılır gibi değil. Yaklaşık 20 basamakla şimdiki zeminden aşağı iniyorsunuz ve yüzlerce yıllık bir Roma ayazması sizi karşılıyor. Bu kez de “Buradaki çocuklar ne şanslı” diye düşündüm. Şanslılar çünkü bu tarihin üzerinde resim yapıyorlar, kodlama öğreniyorlar, İngilizce’nin temellerini alıyorlar.

360 SORULUK SINAV

TEGV Genel Müdürü Sait Tosyalı, hayatının uzun bölümünü kurumsal yöneticilik yaparak geçirmiş, iş dünyasının yakından tanıdığı bir isim. “Bu görev bana söylendiğinde heyecanlandım. İş görüşmesinde ise karşıma 360 soruluk değerlendirme formu koydular. TEGV’deki yapının herkes için kural ve disiplin içerdiğinin önemli bir göstergesiydi bu” diye anlattı göreve gelişini. Bize eğitim birimini gezdiren Mustafa Erik de heyecanı gözlerinden okunan bir genç. Meğer heyecanı onun da bir ‘TEGV çocuğu’ olmasından kaynaklanıyormuş.

SANAYİ KURULUŞU GİBİ

Sait Tosyalı’nın altını çizdiği disiplini duvara asılı ISO 9001 belgesinden de anlamak mümkün. Şaşırıyorum; minik ellerin çizdiği rengarenk resimlerin arasında bu uluslararası kalite standardının ne işi var? Sanayi kuruluşu mu burası? Tosyalı sorumu şöyle yanıtlıyor: “Tam da böyle bir kuruluş için gerekli bir belge. Çünkü TEGV’in iddiası Tekirdağ’dan Hakkari’ye; Giresun’dan Antalya’ya 27 ilde 72 noktada aynı standartta, eşit eğitim götürmek. Bu bir disiplin gerektiriyor. ISO 9001 için bir buçuk yıl çalıştık. Aralıkta da ISO 27001’i aldık. Mali denetimimizi de Deloitte yapıyor.”

‘6 ŞUBAT’TA DÜNYAMIZ DEĞİŞTİ’

Her ortamda bir Cumhuriyet kuruluşu olduğunun altını çizen TEGV’in, Cumhuriyet’in 100. yılı için herkes gibi büyük kutlama projeleri varmış. “Ama” diyor Sait Tosyalı, “6 Şubat’ta meydana gelen depremlerle dünyamız değişti. Biz zaten 1999 depreminden sonra eğitimin kesintiye uğramaması için UMUT 2000 projesi kapsamında Mobil Eğitim Üniteleri projelerini hayata geçirmiştik. 6 Şubat’ta deprem bölgesinde zaten altı Ateşböceği TIR’ı ve iki sabit eğitim birimimiz vardı. Hemen 17 Ateşböceği’ni bölgeye yönlendirdik. Şu anda 11 ilde 35 noktada 26 Ateşböceği var.”

TEGV’in Ateşböcekleri akut dönemdeki barınma ihtiyacının arkasından uzun soluklu eğitim amacıyla çocuklara kapılarını açmış.

Sait Tosyalı, iş dünyasından bu süreçte müthiş destek geldiğini söylüyor. Konteyner kentlere kurulan TEGV Öğrenim Birimleri’nin büyük bölümünü Shell Türkiye desteklemiş örneğin.

Hatta yurtdışından ünlü isimlerin de arayıp fon verdiğini belirtti Tosyalı: “Ünlü basketbolcu Shane Larkin de bir vakıf kurmuş. Bizi aradı. Üç Ateşböceği’ni fonladılar. Bunun gibi desteklerle bölgede olmaya  devam ediyoruz. Türkiye, eğitimde fırsat eşitliği sorununu çözemedi. Bunu deprem bölgesinde de çok net gördük; PISA’nın son raporunda da.”

DÖNÜŞÜM MÜFREDATA YANSIDI

TEGV’in gelecek 30 yıla dair planları neler? Sait Tosyalı, “Dünyadaki sanayileşme, teknolojinin gelişimi, iklim krizi ve çevresel felaketler gibi gelişmeler zorunlu olarak müfredatlara yansıdı. Biz de TEGV’de  İklim, Çevre, Doğa, Sağlıklı Beslenme, Deprem ve Trafik Bilinci gibi konulara programlarımızda yer vermeye, giderek ağırlıklı zaman ve kaynak ayırmaya başladık. Öncelikli amacımız çocukların bilişsel, fiziksel, akademik, sosyal ve duygusal olarak bütünsel gelişimlerini desteklemek. Bu çerçevede, sosyal ve duygusal farkındalık ve becerilerin artırılması, bilim ve teknoloji farkındalığı, tasarım ve proje odaklı düşünmeyi teşvik etmeye odaklanıyoruz” dedi. 

TEGV’deki eğitim sisteminde sınav, öğretmen, ders olmadığını bunların yerine gönüllü abi ve ablalar, etkinlikler olduğunu anlatan Tosyalı, sistemi şöyle anlattı: “TEGV’de uygulamakta olduğumuz modelimiz, çocukların atölye temelli ortamlarda eğlenerek öğrenmelerine dayanır; takım çalışmasını destekler; öğrenmelerini kolaylaştırır; yeni beceriler kazandırırken yeteneklerini keşfetmelerini sağlar. Bilindiği gibi eğitimde ileri ülkelerde kodlama ilkokul ve öncesi seviyelere indi. 2018’de ilkini açtığımız Tasarım-Beceri Atölyeleri olarak adlandırdığımız Maker Laboratuvarları’mız, bugün beşi mobil olmak üzere 44 noktada teknolojiyi okullara taşıyor. Bu atölyelerde çocuklar sadece geleceğin alfabesi ile tanışmıyor, aynı zamanda BM’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları hakkında küçük yaşlardan itibaren bilgi ediniyor, projeler üretiyor; farkındalık kazanıyorlar. 2018’de Google desteği ile TEGV’de hayata geçen Kodlama ile Bilişim ana dallarımız arasında önemli yer edindi. O günden bu yana kodlama etkinliğimize katılan çocuklarımızın sayısı 200 bini aştı. Deprem sonrası Ateşböceklerimizin yarattığı etki bir kez daha ortaya çıktı; eğitimin kesintiye uğradığı dönemlerde veya ulaşmakta zorluk çekilen bölgelerde Ateşböceklerimiz bulundukları çevreye ışık saçıyorlar. Tematik modellerimiz sahada daha etkin ve avantajlı olduğundan son dönemde Bilişim, Maker ve Bilim temalı araçlarımızın sayısını artırdık. Sponsorlarımızın desteği ile biz de Ateşböceklerimizle çocuklarımıza umut olmaya devam etmeye kararlıyız.” 

GÖNÜLLÜLERİ 400 EĞİTMEN EĞİTİYOR

Sait Tosyalı’nın verdiği bilgiye göre yüzde 70’i üniversite öğrencilerinden oluşan TEGV gönüllüsü gençler Türkiye genelinde sayıları 400’ü bulan deneyimli gönüllü eğitmenlerce eğitiliyor. Tosyalı, “Gönüllüler etkili sınıf yönetimi, etkileşimli öğretim teknikleri, proje tabanlı öğrenme, STEAM odaklı eğitim, oyunlaştırma ve dijital öğrenme platformları gibi yenilikçi eğitim modelleri üzerine eğitim alıyorlar. Genellikle TEGV’de eğitim gören çocuklar ileride birer gönüllü olarak ailede kalmaya devam ediyor” sözleriyle anlattı süreci.

RAKAMLARLA DEPREM BÖLGESİNDE TEGV

11 faaliyet yapılan il sayısı

18 ateşböceği ile çocuklara ulaşıyor

9 halen yapılan ateşböceği sayısı

15 konteyner kent öğrenim birimi

2 yeni sabit etkinlik noktası

1138 gönüllü sayısı

358.000 etkinlik saati

5200 kütüphanelerdeki kitap sayısı

1000 bisiklet sayısı